بازار سیاه متادون در عطاری‌ها | چراتوزیع داروهای ترک اعتیاد در اختیار داروخانه‌ها گذاشته نمی‌شود؟

واعظی | شهرآرانیوز در دهه‌های اخیر، مشکل اعتیاد به مواد مخدر به یکی از چالش‌های اجتماعی جدی در کشورمان تبدیل شده است. ترک اعتیاد نیز یکی از مراحل حیاتی در فرایند بهبود افراد مبتلا به اعتیاد است که نیاز به راهنمایی و پشتیبانی دارد. با وجود تلاش‌های متعدد در زمینه درمان، بسیاری از افراد به دنبال راه‌های مختلف برای تسهیل در فرایند ترک اعتیاد می‌گردند.

در این میان سوء استفاده‌هایی نظیر عرضه دارو‌های ترک اعتیاد در عطاری‌ها و بازار سیاه نیز وجود دارد. این موضوع نه تنها سبب نقض قوانین بهداشت عمومی است، بلکه احتمال آسیب‌های جدی به سلامت فردی افراد نیز وجوددارد، زیرا دارو‌های ترک اعتیاد باید از سوی پزشک مربوط در کلینیک‌های ترک اعتیاد تجویز شود. عرضه متادون در عطاری و نشت آن از کلینیک‌های ترک اعتیاد با نگرانی  خانواده‌ها همراه است.

بازی با جان معتادان!

در همین راستا محمد اوسو یکی از شهروندان ساکن شهرک شهید رجایی در پیامکی نوشت: معاون محترم دادستان در حقوق عامه، متأسفانه فروش آزاد شربت متادون و قرص ترامادول باعث تخریب روح و روان جوانان ما و ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی برای نسل جوان کشور می‌شود. چرا دستگاه قضایی و مسئولان انتظامی با پدیده سیاه و بزرگ فروش دارو‌های ترک اعتیاد در بازار آزاد از سوی اشخاص، برخورد نمی‌کنند. جریمه مالی فروشندگان کفایت نمی‌کند و در این باره حبس‌های سنگین و تبعید سبب جلوگیری از ادامه این رویه می‌شود.

شهروند دیگری در پیامکی نوشت: ریاست دانشگاه علوم پزشکی مشهد، لطفا بر توزیع دارو‌های ترک اعتیاد متادون و ترامادول در مراکز و کمپ‌های اجباری نظارت شدید داشته باشید و این دارو‌ها را کنترل کنید. چگونه این دارو‌های کمیاب از بازار سیاه سر درمی آورند؟ راه‌های نفوذ این دارو‌ها به بازار سیاه چرا بسته نمی‌شود؟ از مسئولان قضایی خواهشمندیم که مجازات زندان را برای افرادی که شربت و قرص ترک اعتیاد در بازار سیاه به فروش می‌رسانند، در نظر بگیرند.

قیمت در عطاری‌ها چقدر است؟

اما برای بررسی بیشتر فروش دارو‌های ترک اعتیاد به چند عطاری سطح شهر می‌رویم تا از قیمت‌ها مطلع شویم. یک عطاری در خیابان سناباد قیمت هر بسته صدعددی قرص متادون ۵ میلی گرمی را ۱۰۰ هزار تومان، هر بسته صدعددی قرص متادون ۲۰ میلی گرمی را ۱۵۰ هزار تومان و هر بسته صد عددی قرص متادون ۴۰ میلی گرمی را ۲۰۰ هزار تومان اعلام می‌کند.

یک عطاری دیگر در خیابان فداییان اسلام نیز قیمت هر بسته صدعددی قرص متادون ۵ میلی گرمی را ۸۰ هزار تومان، هر بسته صد عددی قرص متادون ۲۰ میلی گرمی را ۱۸۰ هزار تومان و هر بسته صدعددی قرص متادون ۴۰ میلی گرمی را ۲۳۰ هزار تومان اعلام می‌کند.

در بولوار سیدرضی نیز سراغ یک عطاری دیگر می‌رویم. این عطاری نیز همان اقلام را با همان مشخصات، به ترتیب ۱۵۰ هزار تومان، ۲۰۰ هزار تومان و ۲۵۰ هزار تومان به مشتری اعلام می‌کند. ظاهرا هر عطاری برای خودش یک قیمت متفاوتی دارد.

هر چند که دستگاه قضایی نسبت به پلمب عطاری‌های متخلف در عرضه دارو‌های ترک اعتیاد اقدام می‌کند، اما ظاهرا این اقدامات قهرآمیز آنچنان تأثیرگذار نبوده است و مشکل باید ریشه‌ای حل شود.
به دو داروخانه سر می‌زنیم و از دارو‌های ترامادول و متادون پرس وجو می‌کنیم. متصدی داروخانه‌ها می‌گویند: باید از مراکز ترک اعتیاد تهیه کنید.

در داروخانه توزیع شود

این موضوع را که چرا برخلاف عطاری ها، دارو‌های ترک اعتیاد در داروخانه‌ها نیست، از رئیس انجمن داروسازان خراسان رضوی جویا می‌شویم. سیدعلی جعفری نژاد نیز از این موضوع شاکی است. او تأکید دارد که این موضوع یکی از اعتراضات انجمن داروسازی است.

جعفری نژاد می‌گوید: اعتراض ما به این است که چرا این دارو‌ها به داروخانه‌ها تحویل داده نمی‌شود؟

رئیس انجمن داروسازان خراسان رضوی در ادامه این طور توضیح می‌دهد: این دارو‌ها مستقیما از شرکت پخش به انبار‌های معاونت درمان منتقل و از آنجا بین کلینیک‌های ترک اعتیاد توزیع می‌شوند، ولی از این مرحله به بعد اینکه چطور این دارو‌ها سر از عطاری‌ها درمی آورند مشخص نیست. او در ادامه بیان می‌کند: متأسفانه در داروخانه که محل اصلی توزیع دارو ست، این دارو‌های ترک اعتیاد توزیع نمی‌شود.

جعفری نژاد می‌افزاید: روی داروخانه‌ها نظارت‌های شدیدی وجود دارد. در سامانه تی تک، هر دارو کد رهگیری دارد و مشخص است که دست چه کسی رسیده است؛ بنابراین می‌توان هر دارو را پیگیری کرد که به کجا رسیده است.

دارو‌ها هولوگرام دار شود

برای پیگیری بیشتر موضوع که چرا دارو‌های ترک اعتیاد در داروخانه‌ها توزیع نمی‌شود، با مدیر نظارت بر درمان و اعتباربخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفتگو می‌کنیم. سید کاظم غفاریان با بیان اینکه ترامادول در مراکز ترک اعتیاد ماده ۱۶ توزیع نمی‌شود، می‌گوید: متأسفانه نظارت کاملی بر این مراکز وجود ندارد و این دارو‌ها از منابع دیگر نیز نشت می‌کنند. نکته دیگر این است که این دارو‌ها از داروخانه نیز نشت می‌کنند.

مدیر نظارت بر درمان و اعتباربخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌افزاید: مشکلی که در این باره وجود دارد این است که این دارو‌ها کد رهگیری ندارند. این مشکل سال هاست که وجود دارد.

مدیر نظارت بر درمان و اعتباربخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه می‌گوید: ما در جلسات متعددی در مورد راهکار‌های حل این مشکل بحث و تبادل نظر کرده ایم و بهترین راهکار این است که دارو‌های ترک اعتیاد هولوگرام داشته باشند. اگر با کد ملی خریداری شوند و هولوگرام داشته باشند، مشخص می‌شود که در کدام مرکز ترک اعتیاد توزیع می‌شوند و اگر نشت پیدا کنند، قابل ردیابی است که از کدام مرکز نشت پیدا کرده اند. ما این موضوع را به تهران منتقل کرده ایم.

در ادامه حتما بخوانید کشف چهار هزار و ۷۱۰ عدد قرص متادون از یک قنادی در مشهد (۸ آذر ۱۴۰۲)

لزوم ورود دستگاه‌های نظارتی و امنیتی

متأسفانه نشت دارو‌های ترک اعتیاد در عطاری‌ها و بازار سیاه، پیش‌تر و بار‌ها به مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتقل شده است. با این حال و اختلاف قیمت ۱۰ برابری قیمت کارخانه و قیمت مصرف کننده نشان از آن دارد که منافع مالی در اهمال کاری حل این مشکل وجود دارد؛ بنابراین نیاز است که دستگاه ‎های نظارتی و امنیتی به این موضوع بپردازند و تا ریشه آن مشخص شود.